Heemavond 27 februari 2019

Ondanks de slechte weersvoorspellingen werd de eerste Heemavond goed bezocht.

Voor sommige heemliefhebbers was het een eye-opener te zien hoeveel informatiemateriaal wij in huis hebben. Zoals boeken, tijdschriften, bidprentjes, krantenknipsels, kaarten, foto’s enz.

Volgende keer, woensdagavond 27 februari 2019 van 20.00 tot22.00 uur, kunt u uw kennis weer verbreden.Jan Timmers zal u dan wegwijs maken op de kadasterviewer. De kadasterviewer geeft de mogelijkheid om het archief van het kadaster vanaf 1832 te bekijken. Niet alleen de kadastrale leggers, waarin alle grondeigenaren met hun bezittingen worden vermeld, maar ook alle kadastrale hulpkaartjes, die getekend werden bij veranderingen in het kadaster, kunnen worden bekeken. Eerst kon dat alleen op het BHIC in Den Bosch, maar sinds kort kan de kadasterviewer ook op de heemkamer in Gemert worden geraadpleegd. Belangstellenden die (kunnen) beschikken over een laptop of ipad/tablet wordt gevraagd dat apparaat mee te nemen naar de Heemavond. Dan lukt het zeker om aan de slag te gaan met de kadasterviewer.

We zien u graag in de Heemkamer van Heemkundekring De Kommanderij Gemert aan de

Ruijschenberghstraat 3b in Gemert.

Vroedvrouwen, vlekjes en vondelingen

In “Vroedvrouwen, vlekjes en vondelingen” belicht de Deurnese dokter Hans van den Broek de “vrouwelijke” zaken uit de geneeskunde van de afgelopen eeuwen. Hij zal onderwerpen als de leeftijd waarop men trouwde en hoe men aan geboortebeperking deed of althans probeerde te doen, belichten. Hierbij krijgt u veel niet eerder gehoorde wetenswaardigheden over zwangerschap en bevalling te horen. En natuurlijk worden ook de kennis en de taken van de vroedvrouw belicht, zoals het opsporen van vaders van onwettige kinderen.

Daarnaast zullen de opvattingen over de hygiëne bij kinderen u misschien lichte rillingen bezorgen. Neemt u de zakdoekjes met odeklonje maar mee. Want wat te denken van het gebruik tot pakweg 1925 om kinderen zo stevig in te bakeren dat ze amper nog konden bewegen. Ze werden er wel mooi rustig van en het zou ook helpen tegen Engelse ziekte. Het voorkwam echter niet de verregaande vervuiling die het met zich meebracht.

Daarnaast zullen de omgang met aandoeningen als borstkanker, baarmoederziektes en geslachtsziektes de revue passeren.

Ruime aandacht is er tot slot voor de zich vaak in het geniep afspelende zaken als prostitutie, abortus, kindermoord en het te vondeling leggen van ongewenste kinderen. Hoewel dat verschijnsel getalsmatig in de grote steden vaker voorkwam is het ook in onze toenmalige plattelandsregio wel degelijk aanwezig geweest.

Zoals gebruikelijk zal het verhaal weer met de nodige illustraties en in duidelijke taal verlucht en verteld worden.

Dankzij de hulp van zijn Deurnese heemkundevrienden heeft hij weer tal van wetenswaardigheden en aardigheden aangeboden gekregen uit de archieven en u zult vol verbazing en met rode oren huiswaarts keren.

Plaats: Boerenbondsmuseum, Pandelaar 106 Gemert

Tijd: 20:00 – 22:00 uur

Toegang gratis, consumpties voor eigen rekening

Reundje roond de kéérk

Verhalentafel: “Reundje roond de kéérk

Woensdag 13 februari 10:00-12:00 uur

Wat herinneren de oudste dorpsbewoners zich nog van het allereerste begin? Aan de Verhalentafel halen oudere bewoners herinneringen op aan de beleving van gebeurtenissen uit dat verleden. Via verhalen, herinneringen en anekdotes worden bewoners van Gemert betrokken bij het oprakelen en vastleggen van de geschiedenis van hun dorp of wijk. De verhalen gaan over persoonlijke belevenissen, al zal de herinnering iets anders zijn dan dat de werkelijkheid ooit was.

De opgehaalde herinneringen en verhalen die zijn ontstaan aan de verhalentafel, worden uiteindelijk gepresenteerd in de bibliotheek en bij de heemkundekring. De persoonlijke herinneringen, belevingen en verhalen worden op verschillende manieren ontsloten; terug- en doorgegeven.

Het ‘rondje om de kerk’ vindt plaats op woensdag 13 februari in De Eendracht/bibliotheek aan de St.-Annastraat 60 in Gemert. Het begint om 10.00 uur en zal tot ongeveer 12.00 uur duren.

Gratis toegang, consumpties zijn voor eigen rekening.

Op de Kemkesberg

Heemkaffee

Zondag 10 februari 11:00 – 13:00 uur

Toen de gemeente Gemert op 1 januari 1997 fuseerde met de buurgemeente Bakel en Milheeze had de nieuwe gemeente Bakel-Milheeze direct een kwart van een vliegveld op haar grondgebied. De andere driekwart zijn gelegen in de gemeente Venray in Limburg. Tijdens deze gemeentelijke herindeling was dit vliegveld, dat de naam De Peel droeg, al niet meer als dusdanig en gebruik. Het voormalige vliegveld De Peel heette op dat moment Luchtmachtbasis De Peel. Verdere bezuinigingen binnen defensie leidde tot haar huidige naam, luitenant-generaal Best kazerne.

De eerste militaire activiteit op het terrein was het graven van het Defensiekanaal als deel van de Peel-Raam stelling. Tijdens de Duitse bezetting werd direct naast het terrein een grote radarpost ingericht. Talloze geallieerde bommenwerpers werden neergeschoten door jachtvliegtuigen gestuurd door deze radarpost. Toen de Duitsers waren vertrokken hebben nog heel even Canadezen het gebied bezet. Het bleef aan de Bakelse kant boerenland. Het Venray deel was nog niet ontgonnen. Met het oprichten van de NAVO werd het terrein gevorderd voor een vliegveld.

Aandacht wordt besteed aan de aanleg en het gebruik door vliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht. Maar niet allen dat, ook wordt de natuurwaarde van het gebied bekeken. Ook de wijzigingen in het gebruik van het veld tijdens de jaren van bezuiniging op Defensie zullen onder de loep worden genomen.

Toegang gratis

Consumpties voor eigen rekening

Onderscheiding Peter van den Elsen

Lid in de Orde van Oranje Nassau

Tijdens  het Grooët Gimmers Dikteej, op donderdag 12 april 2018 in het Boerenbondsmuseum,  werd Peter van den Elsen met een Koninklijke Onderscheiding ‘overvallen’. Hij kreeg de versierselen opgespeld door burgemeester Michiel van Veen. In zijn speech sprak de burgemeester Peter aan als  “Mister Heemkunde, een man die zich al vele jaren inzet voor het behoud van de Gemertse geschiedenis. Mede door jouw inzet is Heemkundekring De Kommanderij nu een grote en  bloeiende  vereniging, die op vele fronten als een belangrijke gesprekspartner geld”. Deze constatering werd nog gevolgd door een opsomming van activiteiten waar Peter de hand in heeft gehad. Zo was Peter actief als bestuurslid en ook tien jaar voorzitter van de Heemkundekring. Hij was initiator van projecten zoals de verhalenmiddag Gimmerse Taol, het 70 en het 75 jarig jubileum,  Passie voor taal etc. Ook roemde de burgemeester de schrijverskwaliteiten van Peter. Hij was verantwoordelijk voor talloze boeken zoals: “De Komschool, geschiedenis van het lager onderwijs in Gemert”,”Dor hédde de skut”,”Boerenapostel Gerlacus van den Elsen” en redactielid van het Gemerts Heem, dat ieder kwartaal verschijnt. Ook was hij verantwoordelijk voor de dubbelnummers 75 jaar en Fier op vier. De biografie over Pater van den Elsen bleek de basis voor het ontstaan van het Boerenbondsmuseum. Hiermee werd veel publiciteit en draagvlak voor het oprichten van het museum gecreëerd. Tot 1990 was Peter als bestuurslid bij het Boerenbondsmuseum betrokken. Natuurlijk roemde de burgemeester ook de inzet van Peter voor het Esdonks Kapelleke. Mede verantwoordelijk voor het oprichten van de Stichting, publicaties en het restaureren van de kapel en zijn kosterschap. De burgemeester concludeerde dat de vele verdiensten van Peter bijna niet in één verhaal te benoemen zijn. Echtgenote Claartje werd in de bloemen gezet voor haar ondersteuning. De vele aanwezigen maakte van de gelegenheid gebruik om Peter en Claartje te feliciteren. Peter namens de leden van de Heemkundekring

VAN HARTE GEFELICITEERD MET DE ONDERSCHEIDING. GE HÉG ’T VERDIEND.

Heemavond

Met ingang van 2019 willen wij een oude gewoonte nieuw leven inblazen. Op de laatste woensdag van de maand is de heemkamer open van 20:00-22:00 uur. Bij wijze van proef voorlopig voor 4 avonden. Noteer alvast in je agenda: 30 januari, 27 februari, 27 maart en 24 april.
Wat gaan we doen?
Als praatavond. Het gezellig even bijpraten, ideeën lanceren, nieuwtjes uitwisselen, maar ook: wat gaat niet goed en hoe kunnen we dat verbeteren?
Bibliotheek: het bekijken en inzien van uitgebreide bibliotheek. We hebben een schat aan informatie in huis, kom eens kijken.
Duppen-collectie.
De fotoboeken van de Duppen-collectie liggen ook in de heemkamer en zijn zeker het bekijken waard. Ze geven ook veel gespreksstof.
Wat er zoal ter tafel komt. 
Koffie en thee staan klaar, jullie gastvrouw en -heer zijn Gerrie en Coos.
iedereen is van harte welkom.

Veranderingen in de zorg

Heemkaffee ‘Veranderingen in de Zorg’

Op 1 augustus 1970 trad de nu 92-jarige Ad Marinus in dienst van de in het Gasthuis aan de Nieuwstraat gevestigde Stichting Bejaardenhuis Ruijschenbergh als de eerste leken-directeur. Eind november van dat jaar vond een verhuizing plaats naar het nieuwgebouwde Ruijschenbergh op de hoek van de Kapelaanstraat en de Julianastraat. In die paar maanden voltrok zich een enorme verandering in de Gemertse bejaardenzorg. Ad heeft dat allemaal van heel nabij meegemaakt en kan er kostelijk over vertellen.

Dit Heemkaffee wordt georganiseerd door de Heemkundekring samen met ZijActief Gemert. Leden van ZijActief Gemert worden dan ook met name uitgenodigd om dit Heemkaffee te bezoeken, maar iedereen is natuurlijk welkom.

Ad Marinus en Ad Otten zullen het Heemkaffee verzorgen.

Let wel op: het Heemkaffee vindt plaats op zondag 13 januari 2019 in Zorgcentrum Ruijschenbergh aan de Julianastraat 2 in Gemert en begint om 14.30 uur. Omstreeks 16.30 uur zal het afgelopen zijn.

De toegang gratis.

Op zoek naar een leuk kerstcadeautje?

Heemkundekring De Kommanderij Gemert streeft ernaar met dit boek het erfgoed in al zijn variaties eigentijds in beeld te brengen. Met hedendaagse foto’s als uitgangspunt laten zien welke rijkdom de geschiedenis ons heeft nagelaten, dat is de opzet. Dit boek is tot stand gekomen in samenwerking met de Foto Expressiegroep Groep Gemert. Dertien vrijetijdsfotografen van de fotoclub en negen auteurs van de heemkundekring tonen in dit boek in woord en beeld welk erfgoed Gemert te koesteren heeft. Het in groot formaat uitgegeven boek (24 x 29 cm) telt 216 pagina’s.

Nu te koop voor 14,95 bij Bruna Wijn, VVV, Gemeentearchief en in de webshop van www.heemkundekringgemert.nl

Gemertse Verhalentafel

Twee jaar zijn leden van Heemkundekring De Kommanderij ermee bezig geweest: het realiseren van een verhalentafel in de bibliotheek. Zondagochtend werd de verhalentafel, een groot uitgevallen touchscreen met daarop allerlei foto’s en filmpjes uit de geschiedenis van Gemert-Bakel, officieel gepresenteerd.
Met de verhalentafel hoopt de heemkundekring persoonlijke verhalen over de geschiedenis van het dorp op te rakelen. ,,Zet een paar bejaarden rondom een scherm met foto’s en de verhalen komen los. Ik mag dat zeggen, want ik behoor zelf tot de doelgroep”, zegt initiatiefneemster Susan Fransen met de nodige zelfspot.
In 2016 kwam Fransen, voormalig directeur van Bibliotheek De Lage Beemden, in de Helmondse bibliotheek in aanraking met hun ’tovertafel’. ,,Daar kon je door je bibliotheekpasje te scannen informatie krijgen over de geschiedenis van je straat. Een mooie combinatie van techniek en geschiedenis die ik ook graag naar Gemert wilde brengen.” Zo gezegd, zo gedaan. Binnen een mum van tijd had Fransen de benodigde 10.000 euro bij elkaar en ontstond er een samenwerking tussen de heemkundekring, bibliotheek, VVV en de KBO.
Twee jaar van plannen maken en voorbereiden volgden. ,,Er moest wel iets komen te staan dat ook echt zou werken. Niemand heeft er iets aan als er een dure tafel komt die in een hoekje staat te verstoffen”, zegt Geertje Gloudemans, programmeur van de bibliotheek. ,,Het belangrijkste is voor ons de interactie tussen jong en oud. De tafel roept verhalen op bij ouderen, maar sluit qua gebruiksgemak weer heel goed aan bij de jongere generatie. Hoe mooi zou het zijn als opa’s en oma’s straks met hun kleinkinderen met de tafel gaan werken?”, aldus Gloudemans.
De heemkundekring heeft de tafel gevuld met informatie over belangrijke gebouwen, straten en personen uit de geschiedenis van het dorp én informatie over vier thema’s: verliefd, verloofd, getrouwd, het kerkelijk leven, het kind zijn en het huishouden. ,,Denk bijvoorbeeld aan een foto van een kolenkit. Er is geen kind die nog weet wat dat is. Zo kunnen we meteen het verhaal vertellen over hoe je vroeger je huis verwarmde”, zegt Fransen.
Eindeloos
Gebruikers kunnen op de tafel allerlei informatie vinden over vroeger, maar dat is zeker niet het belangrijkste. ,,We hopen ook juist de geschiedenis op te rakelen en vast te leggen. De verhalen die mensen bij de foto’s vertellen willen we bewaren voor de toekomst”, aldus Fransen. Hiervoor gaat de heemkundekring vier keer per jaar een bijeenkomst organiseren waarbij altijd een ‘schrijver’ aanwezig is om de verhalen te noteren. De heemkundekring hoopt zo nog veel meer informatie te krijgen over de geschiedenis van Gemert.
De komende jaren zal de verhalentafel worden aangevuld met nieuw beeldmateriaal. ,,Mensen kunnen ook foto’s en filmpjes bij ons indienen voor op de tafel. Zo zouden we bijvoorbeeld ook het archief van de carnavalsvereniging of Omroep Centraal erop kunnen zetten. De mogelijkheden zijn eindeloos”, vindt Fransen. De bibliotheek onderzoekt nog of de tafel in de toekomst ook als ‘smartboard’ kan worden ingezet voor andere doeleinden, zoals bij het Taalcafé.
De verhalentafel is tijdens de openingstijden van de bibliotheek te gebruiken. Vrijwilligers van het Digipunt geven zo nodig technische uitleg. De eerste verhalentafelbijeenkomst is op woensdag 13 februari van 10.00 tot 12.00 uur in De Eendracht.

Eindhovens Dagblad 10 december 2018

Gemertse verhalen

Eindhovens Dagblad 10 december 2018