De totstandkoming van de transcriptie
Het is inmiddels alweer jaren geleden dat Peter van den Elsen het initiatief nam om het zogenaamde Landboek, dat zich in het gemeentearchief van Gemert bevindt, te gaan uittypen. Tegenwoordig zijn computers met tekstverwerkers niet meer weg te denken, maar toen was dat nog niet het geval. Computers bestonden wel, maar waren nog zo kostbaar dat een heemkundekring of een particulier daarover nog niet kon beschikken. Het was echter de bedoeling om de gegevens uit het Landboek voor iedere geïnteresseerde toegankelijk, maar vooral leesbaar te maken. Er zat niets anders op dan die gegevens op een ouderwetse typemachine in te tikken. Op die manier werd dan ook het begin gemaakt. Omdat het gemeentearchief slechts beperkte openingstijden kende besloot Peter om er eerst voor te zorgen dat het Landboek op microfiches werd gezet, zodat hij met behulp van een leesapparaat voor microfiches ook thuis verder kon werken aan de transscriptie van deze waardevolle bron. Op deze manier werden ruim 100 vellen papier uitgetypt. Vanwege zijn studie en later vanwege drukke werkzaamheden kwam het er niet meer van om het werk af te maken. Enige jaren stagneerde het werk daarom, totdat ondergetekende het verder uitwerken ervan heeft opgevat.
Inmiddels waren computers met tekstverwerkers wel bereikbaar geworden en werd besloten om dat hulpmiddel te gaan gebruiken. Om niet alles over te hoeven tikken werd gezocht naar een mogelijkheid om de uitgetypte gegevens te scannen en om te zetten naar een gangbare tekstverwerker. De software hiervoor was op dat moment nog niet goed ontwikkeld, met als gevolg dat alle pagina’s na het scannen moesten worden nagelopen en dat nog zo’n 25% opnieuw moest worden overgetypt.
Daarna kon de transscriptie beginnen van het resterende deel van het Landboek. Ongeveer vier jaar geleden werd dit werk afgerond. In 2001 werd besloten om de gegevens te publiceren in de reeks Gemertse Bronnen. Het resultaat ligt nu voor u.
De manier waarop deze uitgave tot stand kwam is geen goed voorbeeld van de manier waarop binnen heemkundekring De Kommanderij Gemert gewerkt wordt aan de bewerking van bronnenmateriaal. Doorgaans wordt aan die bewerking met meerdere mensen tegelijk gewerkt en wordt er redelijk continu doorgewerkt. De bewerking van het Landboek is veel meer met horten en stoten tot stand gekomen. Alleen op momenten dat het uitkwam werd er verder gewerkt en soms stagneerde het voor langere tijd. Desondanks ligt er nu een waardevolle bron open die voor veel doelen geschikt kan zijn. Het Landboek biedt in principe de mogelijkheid om alle gecultiveerde gronden in Gemert, Handel en De Mortel vanaf 1717 in kaart te brengen. Dat zal overigens nog wel het nodige puzzelwerk met zich meebrengen, maar voor een aantal beperkte gebieden binnen Gemert is dit inmiddels al aardig gelukt. Hopelijk zal op termijn dat doel gerealiseerd kunnen worden.