gh-2016-01 ‘Och dat lag een beetje in de lijn’

Ad Otten

Antoon Corstens wordt in juni van dit jaar 99, maar hij is een jongeman van 23 wanneer hij bij de oprichting van de heemkundekring wordt gekozen tot penningmeester.
“Och, dat lag een beetje in de lijn,“ vertelt Antoon, “Gemert kende mijn vader als procuratiehouder van de Amsterdamsche Bank terwijl ik als adjunct-commies bij de gemeente ook financiële zaken behartigde.” Antoon is in 1941 de jongste van het bestuur maar bij de vereniging herinnert hij zich verschillende leeftijdgenoten zoals de latere wethouder Harrie Verhoeven en ook Francien Tervooren van De Keizer. Zij is de verloofde van medebestuurslid, vriend en collega-ambtenaar Jacques van den Broek, die kort daarna tot gemeentesecretaris wordt benoemd.
Antoon is een echte Gemertenaar. Zijn ouders en voorouders wonen vanaf 1800 allemaal tegenover de kerk. Hij heet naar opa Toon, sigarenfabrikant, raadslid en kastelein van De Gouden Leeuw (nu Ridderhof). ter onderscheiding van gelijknamige familieleden noemt hij zich Antoon Franszoon Corstens. Een paar jaar zit Antoon op de Komschool maar vanaf zijn negende gaat hij naar kostschool. In Eindhoven en Sint-Michielsgestel voltooit hij het gymnasium waarna hij in 1937 terugkeert naar zijn geboortedorp waar hij zijn loopbaan begint als onbezoldigd volontair op het gemeentehuis. Van huis uit erft hij een grote belangstelling voor het Gemertse maar dat weerhoudt hem niet om in 1946 zijn betrekking op het gemeentehuis – inmiddels in de rang van ‘adjunct-commies 1e klas’ – te verruilen voor die van chef Financiën, Onderwijs en Personeelzaken van de gemeente Gilze en Rijen in de rang van commies. Hij trouwt, sticht een gezin en woont er nu nog steeds. En… wie daar Antoon niet kent, kent Gilze niet. Hij is dubbel geridderd, pauselijk onderscheiden, krijgt de gemeentelijke gouden erespeld, enz. enz. “Ja,” relativeert Antoon met een lach, “in 2010 stond met een grote kop ook de viering van mijn zestigjarig lidmaatschap van de harmonie in de krant zonder ooit een noot te hebben geblazen.” In 1950 vraagt de muziekvereniging hem als secretaris. Later wordt hij ook voorzitter en nu is hij erelid…
In 2008 bezoekt hij de studiezaal van het gemeentearchief Gemert-Bakel. Een charmante grijze man van wie niemand vermoedt dat hij al negentig en op dat moment al zo’n 25 jaar met pensioen is. Antoon heeft zijn oude hobby weer opgenomen: genealogisch onderzoek naar de familie Corstens. thuis heeft hij al een kast vol mappen, ordners en dozen, en hij wil er niet aan denken dat dat ‘straks’ ongebruikt terechtkomt in een papierversnipperaar. tegenover het nageslacht voelt Antoon zich verplicht er een boek van te maken. Hij heeft een opzet in gedachten en zegt er ook voor te hebben ‘gespaard’. Maar toch voelt Antoon zich een beetje op een dood punt belandt en hij vraagt zich af hoe verder te gaan, en of de heemkundekring daarbij misschien een handje zou kunnen helpen. Het komt tot een bijzondere samenwerking met in het najaar van 2011 – in zijn 95ste levensjaar – als resultaat een in alle opzichten prachtig boek in full colour onder de titel “Corstens, een Gemertse familie uit Uden 1692-2011”. Antoon presenteert zijn boek persoonlijk tijdens een druk bezochte familiereünie, van naar alle windstreken uitgewaaierde familieleden Corstens. Gidsen van de heemkundekring leiden hen bij die gelegenheid door het in velerlei opzichten zo aparte dorp Gemert waar hun voorouders Corstens zijn opgegroeid en op allerhande plaatsen ook hun sporen hebben nalaten.
In 2016 is Antoon Corstens nog altijd heemkundig actief. Het stoort hem dat het nageslacht van de in 1853 naar de Verenigde Staten (Wisconsin) geëmigreerde leden van de familie Corstens in zijn boek van 2011 incompleet is moeten blijven. Er moet een supplement komen vindt Antoon en ook daarvoor heeft hij de opzet klaar. Een deputatie van de Amerikaanse tak is op 13 november 2013 uit puur enthousiasme, met het Corstensboek-inde-hand, alvast naar Gemert gekomen. De heilige Losbol op het Ridderplein fungeert als trefpunt. Het groepje Amerikanen staat er al wanneer met een brede zwarte hoed op het hoofd Antoon uit de auto stapt van zijn zoon. “The Chief” wordt meteen herkend en met applaus begroet. Antoon is de nestor van de Gemertse heemkundekring maar ook de nestor van de familie Corstens tot en met die van de andere kant van de grote plas. Gemert voelt voor hen als ‘back home…’.