Fusie Gemert met Bakel en Milheeze

In de jaren negentig van de vorige eeuw ontstond het voornemen om het aantal gemeenten in de provincie Noord-Brabant terug te brengen van 114 stuks naar 71. En zo gebeurde het dat op 1 januari 1997 de gemeenten Gemert en Bakel en Milheeze van de kaart werden geveegd. De nieuwe gemeente Gemert-Bakel was een feit. Vooral Bakelnaren hebben deze dag niet met onverdeeld genoegen beleefd. Zij zagen in meerderheid tegen de fusie op. Ze stelden dat er nauwelijks een band bestond tussen Bakel en Gemert en vreesden hun zelfstandigheid en zeggenschap kwijt te raken. Er verschenen zelfs protestborden bij de toenmalige onderlinge gemeentegrens.

De tijd heelt alle wonden. Al in 2002 werden de grenspalen tussen de twee oorspronkelijke gemeenten tijdens een feestelijke, historische wandeltocht heropgericht. Niet als scheiding, maar als monument. En er werd gewezen op de oude dwarsverbindingen tussen Bakel en Gemert, die er toch wel bleken te zijn. De Gemertse gelovigen dienden ‘in den beginne’, vóór 1437, helemaal naar Bakel te lopen om ter kerke te kunnen gaan. De Commanderij van Gemert heeft destijds veel bezittingen in Bakel en Milheeze verworven. De abdij van Echternach, als rechtsopvolger van Willibrord, was de leenheer van de tienden van Gemert. De commandeur van Gemert voelde een bepaalde zorg voor de Bakelse kerk en beloofde bijvoorbeeld in 1713 het afgebrande koor van de Bakelse kerk binnen een jaar weer op te bouwen en te repareren. En één van de klokken in de toren was door de commandeur geschonken! Ook zijn door de eeuwen heen aardig wat Bakelse meidjes met Gemertse jongens – of omgekeerd – getrouwd. En de duidelijkste overeenkomst is dat zowel Bakel als Gemert aan de rand van de Peel liggen. De sfeer en de eigenheid die de nabijheid van die grote, ontoegankelijke vlakte met zich meebracht, is in de genen van de ‘randbewoners’ gekropen. De geur van turf, de schaapskudden die in de Peel konden grazen, de heideplaggen die in de stal werden vermengd met de mest van het vee, dat alles vormde een gemeenschappelijke factor, en tegelijkertijd ook een bron van haat en nijd. Bakel en Gemert hebben in het verleden diverse aanvaringen gehad over de grenzen en het gebruik van hun gemeijnt in de Peel.

Inmiddels zijn we gewend aan de naam Gemert-Bakel. Natuurlijk, iemand uit Bakel zal nooit zeggen dat hij uit Gemert-Bakel komt. Verwacht dat ook niet van een Gemertenaar. Maar de gemeenteraad is gevuld met vertegenwoordigers uit alle zeven kerkdorpen. Het gemeentearchief omvat en bewaart zowel de Bakelse als de Gemertse documenten van weleer. En het hout van de protestborden aan de gemeentegrens is vergaan …