Straatnamen O
O.-L.-Vrouwestraat (Handel); Deze straat, in het verlengde van de Handelseweg, is het einde van de zogenaamde Keskesdijk, de oude bedevaartweg vanaf de Lodderdijk onder Gemert naar Onze Lieve Vrouw van Handel. Aan deze straat werd al in de middeleeuwen de O.L. Vrouwekapel gebouwd, de latere O.L. Vrouwekerk. In de jaren 1868/1869 werd deze weg op gezamenlijk initiatief van het kapelrectoraat Handel en Huize Padua verhard met grind. De asfaltdeklaag op een ingewalste puinfundering dateert van omstreeks 1955. Onder meer is daar puin in verwerkt van de in 1954 op de Molenakker in Gemert afgebrande windmolen ‘De Mosterdpot’. Voor wat betreft de aanleg van de grintweg uit de negentiende eeuw zie bij ´Handelseweg´. Overigens zien we op een historische kaart uit 1664 deze ‘Handelseweg’ al aangeduid als Onse Lieve Vrouwestraat. (GR 1-3-1956; 27-7-1967)
Oerstroom; In 1988 werd bepaald om alle namen op het Industrieterrein Scheiweg (nu: Bedrijventerrein Wolfsveld) te noemen naar Brabantse waternamen. In 2008 blijken die namen echter opgebruikt. Op advies van de gemeentelijke straatnamenwerkgroep is toen gekozen voor passende, maar nieuwe waternamen. Op Bedrijventerrein Wolfsveld III werd toen gekozen voor Oerstroom en IJzerzijp. Beide namen herinneren aan het ijzeroer in de ondergrond die alle waterlopen in deze omgeving roestig bruin kleuren. (BW 25-8-2008)
Oliemolen; Voor het voormalige terrein van Verhagen Stalen Ramen ontwierp ‘Goed Wonen’ in 2010 een bouwplan. Er komen drie nieuwe straatnamen: Bergmolen, Standerdmolen en Oliemolen. De laatste naam is genoemd naar de beltmolen die van oudsher gennoemd werd “De Mosterdpot”. Deze molen werd gebouwd in 1770, brandde af in 1954 en werd niet meer opgebouwd. Zie ook onder: ‘Bergmolen’ en ‘Standerdmolen’. (BW 12-10-2010)
Ontginningsweg (De Mortel); De naam herinnert aan de grootscheeps opgezette ontginningen die in dit gebied in het begin van de twintigste eeuw werden ondernomen. Zie ook: De Wolff van Westerrodeweg. (GR 27-7-1967; 13-11-1986)
Oost-om; Deze naam is vastgesteld voor het oostelijke deel van de omleidingsroute rondom Gemert. De Oost-Om loopt van de rotonde met Rooyehoefsedijk tot de rotonde met de Scheiweg. De Zuid-Om werd geopend in 1992, de Oost-Om volgde een jaar later. Ter hoogte van Bedrijventerrein Wolfsveld heeft de Oost-Om aan weerszijden ook parallelwegen. (GR 7-11-1991; 23-4-2003)
Ossenkapelweg (Handel); Het beginpunt van deze weg is gelegen tegenover de zogeheten ‘Ossenkapel’ langs de Handelseweg. De plaats van de Ossenkapel was oorspronkelijk bestemd voor de bouw van de Handelse kerk. De met bouwmaterialen beladen en door ossen getrokken wagens, wilden, volgens de legende, hier evenwel niet tot stilstand komen en reden verder tot waar de kerk thans staat. Op de eerstbedoelde plaats werd een wegkapelletje gebouwd, dat in de volksmond de naam Ossenkapel verkreeg. (GR 27.7.1967)
Oude-Bakelsedijk (De Mortel) (Gemert); De brede zandbaan die nu van het gehucht Boekent over de Hoge Kranebraken voert, vervolgens De Ren oversteekt en de voormalige vuilnisbelt ten zuiden van De Mortel, aan de westkant passeert, dat is het tracé van de vroegere ‘hoofdweg’ Gemert-Bakel, die op de Hoge Kranebraken eeuwenlang is aangeduid als “d’n hogge weg”. Pas sedert de tachtiger jaren van de negentiende eeuw gaat men over De Mortel. Toen werd de weg van Gemert naar Deurne verhard, en om daar zoveel mogelijk mensen van te kunnen laten profiteren werd die weg vanaf Boekent over de Zandstraat en De Stap door De Mortel geleid. Voor de aanleg van die weg is toen met een spoorlijntje en kiepwagentjes heel veel zand van de Hoge Kranebraken gehaald om als basis te dienen onder het wegdek. Zie ook: Bakelseweg. (GR 23-2-1989)
Oude-Domptweg (Handel) (Elsendorp); De uitbater van het eertijds aan de weg naar St. Anthonis gelegen café De Fuik heette in de volksmond Dorus Domp(t) alias Dorus van de Laar. Zijn herberg was het laatste huis voor de toen nog onafzienbare Gemertse Peel en de grond en het huis raakte bij iedereen bekend als Domp of Dompt. Toen in 1908 Samuel van Musschenbroek een paar kilometer verderop in de Peel een landgoed stichtte waaruit uiteindelijk de kern van Elsendorp zou ontstaan, werd dat landgoed ook De Dompt genoemd. Ter onderscheiding ging men vanaf toen spreken van de Oude Dompt als men het café aan het begin van de weg naar St. Anthonis bedoelde. Zie ook: Fuik. (GR 27-7-1967)
Oude-Helmondseweg; Een oude uit de middeleeuwen daterende naam voor een verbindingsweg in het verlengde van de Kromstraat, die via de buurtschappen Tereijken en Grotel (gemeente Bakel) naar Helmond leidde. De naam Helmondseweg voor dit tracé is al bekend in 1288 als ‘via que venit de Helmont publica strata’! Langs deze weg, nabij de overgang van de Snelle Loop, stelde Gemert in voorbije eeuwen als afschrikwekkend middel ook haar galgen op. En in de 16de eeuw kwam het na een door de Helmonder Lieven Gassel op een Gemertenaar begane ‘manslag’ weliswaar tot een verzoening tussen de Helmondse en Gemertse familie maar de moordenaar werd een bezoek aan Gemert ontzegd en ook het gebruikmaken van de Helmondse Weg. Officieel vastgesteld 2009. [bron: Ad Otten, Van Gemert naar Helmond: een weg uit vergetelheid, in: Gemerts Heem 1986 p.109-115]. (BW 3-3-2009)
Oude Kluis (Handel); Voor het uitbreidingsplan ‘Heerevelden’ werd in 2004 gekozen voor de straatnamen ‘Oude Kluis’ en ‘Penitentenpad’. De oorsprong van het Psychiatrisch Ziekenhuis Huize Padua, in de volksmond bekend als ‘de Kleus’, ligt in Handel. Op verzoek van Bartolomeus Luijten, rector van Handel, vestigden zich in 1722 in Handel zekere Daniël de Brouwer met twee metgezellen. Ze betrokken de kluizenaarswoning in d’n Hanenkamp van de kort tevoren overleden ‘broeder’ Hogardus Verhofstad. Deze woning was gelegen pal ten noordoosten van de Handelse bedevaartkapel. Van wijlen broeder Verhofstad werd de kostersdienst van de kapel overgenomen en de bedevaart naar Handel groeide elk jaar in de belangstelling. Er kwamen steeds meer processies van heinde en ver. Na zo’n tienjarig verblijf in de Hanenkamp werd besloten tot de bouw van een nieuwe behuizing annex bierbrouwerij, enige honderden meters noordelijker op het erf van het huidige pand Pastoor Castelijnsstraat 33 (‘Huis Bloemendael’). Het erf van dit pand vormde één geheel met de daarachter gelegen percelen (nu: de straat Oude Kluis). In 1736 besloten de inmiddels tot vijf bewoners van deze ‘kluis’ uitgegroeide gemeenschap, een wereldlijke broederschap aan te gaan in gemeenschap van goederen. Deze broederschap kreeg bekendheid als de Congregatie van de broeders Penitenten van de H.Franciscus van Assisië.
De Vrije Heerlijkheid Gemert waartoe Handel behoorde, was in 1662 tegemoet gekomen aan de eis van de Staten-Generaal in Den Haag, dat op Gemerts grondgebied geen nieuw klooster mocht worden gesticht. Met een uitbreiding tot meer dan vijf personen zou de congregatie van Daniël de Brouwer c.s. als klooster worden beschouwd. Dat werd in 1742 de voornaamste reden tot de vestiging van nog eens een paar honderd meter verderop, tot juist over de gemeentegrens met Boekel dat tot het vrije Land van Ravenstein behoorde. Dit leidde tot de stichting van Huize Padua, waar de Penitenten verder konden groeien. Daar kwamen ze ook tot een geoorloofde uitbreiding van de activiteiten. In Handel gaf men tot in de negentiende eeuw Lager Onderwijs en een tijdlang leidden zij daar ook een Franse School. In Huize Padua legden de Penitenten zich vanaf de negentiende eeuw toe op de Psychiatrische verpleging waarmee de basis werd gelegd voor het huidige Psychiatrisch Ziekenhuis. Zie ook: “Penitentenpad”. (BW 2004).
Oude-Molenweg (De Mortel); Aan deze weg was de bergmolen St. Victor gelegen, die was opgetrokken van de stenen van de in 1904 gesloopte eerste parochiekerk van De Mortel. Al is de Mortelse molen dan niet zo’n bijster lang leven beschoren geweest, toch ging men na de sloop van de molen spreken van de Oude-Molenweg. In 1967 is de vroegere schrijfwijze van ‘Oude Molenweg’ gewijzigd in ‘Oude-Molenweg’ (GR 1-3-1956; 27-7-1967)
Oudestraat; Al in 1326 heet de Oudestraat “Alde Strate”. De straat is een onderdeel van de prehistorische route Bakel-Erp en die loopt, op enige honderden meters afstand, zo’n beetje parallel aan de Peelrandbreuk. Tot 1895 was komende van De Mortel helemaal aan het einde van de Oudestraat de grote boerderij Keizersbosch pas het eerste huis van de bebouwde kom van Gemert. In 1974 heeft een kleine correctie plaats gevonden om bij de Churchill-laan een duidelijker afscheiding te krijgen tussen Binderseind en Oudestraat (nb: tot dan hoorde het huidige pand Oudestraat 2 tot Binderseind). (GR 28-10-1931; 24-1-1974)
Overste Suijsstraat; Een straat in de wijk Molenbroek waar in de eerste bouwfase bijna alle straten werden genoemd naar geestelijken. De straat is genoemd naar Bernardina Suijs, de eerste overste van het in 1848 te Gemert gestichte klooster Nazareth van de zusters Franciscanessen. Overste Suijs overleed in 1875 en zij is begraven op het kerkhof in de kloostertuin. Als curiosum zij hier vermeld dat Corrie Hafkamp, geïnspireerd door het speelveldje in deze straat, het bekroonde kinderboek schreef “Vechten voor een veldje” (1975). Zij woonde toen in deze straat en het speelveldje, zo was het gemeentelijk plan, zou tot grote teleurstelling van ouders en kinderen, parkeerterrein moeten worden. “Kwaad waren ze allemaal. Vooral Ronald Roderaad, de jongen met het sleepbeen, die door de kinderen uit de vijfde klas Slimmie werd genoemd. Hun veldje parkeerterrein? ’t Zou niet gebeuren. Niet zolang Ronald Roderaad Slimmie heette!”Gestimuleerd door de meester bedacht Slimmie een actieplan, hij ging naar de burgemeester en naar raadsleden en nu (in 2011) is ‘hun veldje’ nog steeds ‘speelveldje’. (GR 29-7-1960; 27-7-1967; 24-1-1974)
