Aanvulling Gemerts Woordenboek
Voor opmaak met illustratie in pdf: klik hier
W i m Vo s
Van Martien van den Boom kreeg ik in februari 2023 weer een flink aantal woorden
die nog ontbreken in het GWB 2017, te veel voor één artikel. Hierbij vast een deel,
met dank aan Harry Slits voor zijn controle van het deel G-N en de hele tekst van het
deel N-G.
Gímmers-Nederlands
belaojtòffeld
bn: belatafeld, bedonderd, gek. Béénde gaj naw
belaojtòffeld: ben jij nou belatafeld?
dùrjaoger
m ev/mv -s: doorjager, iemand die veel eet en
toch niet dik wordt.
dùrlooëpe (dùrloupe)
ww onoverg (vormen, zie looëpe/ loupe, is dùrgelooöpe):
- doorlopen. Már umdè ge hónger had,
liejpte tòch már wír gaow dùr. 2. verwaarlozen
- e. kwaal. As ge dor mí bliet dùrlooëpe wort ’t
almár èrger.
èèrkeest
v ev/mv -e verkl -kisje: eierkist, kist om 500 stuks
eieren in te vervoeren, bv naar de eiermijn (in
Roermond).
ewégmaoke:
ww overg (vormen, zie maoke/ maake, h. ewéggemákt):
- wegmaken, onder narcose brengen.
- euthanasie plegen/ toepassen.
gíst
m ev/mv -e: geest. Hoe grottere gíst, hoe grotter
bíst: iemand met een goed verstand deugt vaak
niet.
haawe1
ww: (1haaw, 2/2mhawt, 3héélt, 1m/3mhaawe, 1/3hiejl,
2/2mhiejlt, 1m/3mhiejle, h. gehaawe) I. overg: 9.
volhouden. ’t Is te zwaor, ik haaw ’t nie langer, ik
moet ’t lòsslaote. II. onoverg: 1. gaan: Ik haaw
de kòp wír óp haojs in. Ik haaw de kòp wír óp
Ézzeng in.
haokwíw
v ev/mv -e verkl -ke: ongehuwde moeder.
hónderd
hoofdtelw: honderd. Haj zaot in ’t vól hónderd (:in
het openbaar) óvver heur te vertélle.
koje
m ev/geen mv (zelfst gebr bn): slecht voorteken
van erger onheil. Dè zégge/ doen we tígge ’ne
kojen in: dat zeggen/doen we om ongunstig
nieuws te verbloemen.
lubbere
ww onoverg (-t, -de, h. gelubberd): lubberen,
flodderen, ruim zitten. Die trèùj lubbert vort, ge
béént veul afgevalle!
lulle
ww onoverg (1lul, 2/2m/3leult, 1m/3mlulle, 1/2/2m/3/1m/3m
leulde, h. geleuld): onverstandig praten. Haj leult ’r
’n pinneken án: hij kletst maar wat, vertelt onzin.
oets
tw: 1. uitroep van afkeuring: foei. Oets toch: dè
moete nie doen mí zonne klánne! 2. uitroep van
verbazing: Oets, wa wón ie veul gèld in ínne kaër!
ónbestörve
bn: onbestorven. Ónbestörve vlís: vlees dat nog
te vers is. (Spottend: door lange afwezigheid
gescheiden van echtgenoot:) Dan béénde vendaog
ónbestörve wíwer, naw dè ’t wejf mí ’t kour
mee is!
peen:
v ev/mv pinne verkl pinneke: 1. pen (houten/
metalen staafje). Haj leult ’r ’n pinneken án: hij
kletst maar wat, vertelt onzin.
rseenge
ww onoverg: (3rseengt, 3rseengde, geen andere
vormen gevonden): grenzen, belenden. Dè perseel
grónd sreengde án dè van z’nen buurman.
[De 3 o.v.t.-vorm werd na 2017 alsnog geleverd
door Martien van den Boom).
tèèj
bn -er, -st: 2. moeilijk (bn/bw). ’t Zit ’r tèèj in: ’t Is
een heel gedoe. (Vgl beskreeve 2).
trék
m ev/geen mv: 4. belangstelling, bv bij beroepskeuze.
’t Is már krèk zo ze d’n trék hébbe: hun
beroepskeuze hangt helemaal af van hun belangstelling.
waoge1
ww overg (-t, -de, h. gewaogd): wagen, riskeren. Ik
waog ’r m’naajge nie án: ik riskeer het niet.
Nederlands-Gímmers
afkeuring (uitroep van -): oets 1
bedonderd: beklapsééstegd, belaojtòffeld
belatafeld: belaojtòffeld
belangstelling: trék 4
doorjager: dùrjaoger
eierkist: èèrkeest
euthanasie plegen/ toepassen: ewègmaoke 2
flodderen: lubbere
foei: oets 1
gaan (naar een bepaald doel): ándoen 1,2,
(zie haawe II,1)
gedoe: begankenes, bezwèèj, gedoew, genèùjk,
genaojk, speul, (zie tèèj 2)
gèk: beklapsééstegd, belaojtòffeld, brul, (zie
gaor), gèk, kreezie, maalende, (zie meule), (zie
mùlleroej), (zie slág)
lubberen: lubbere
onbestorven: ónbestörve
onzin vertellen: (zie lulle), (zie peen 1)
openbaar (in het -): (zie hónderd)
riskeren: waoge1
ruim zitten: lubbere
verbazing (uitroep van -): oets 2
verbloemen (ongunstig nieuws -): (zie koje)
verwaarlozen (van een kwaal): dùrlooëpe 2
volhouden: ánhaawe, aojthaawe, aojtzinge,
haawe I,9
Op vakantie halen mensen halsbrekende toeren uit om de mooiste foto te maken. Maar: ik waog ‘r m’naajge nie án!