GH 2023-4_Gemerts Woordenboek
Naar PDF-bestand klik hier
Wim Vos
Van Martien van den Boom kreeg ik in februari 2023 een flink aantal woorden die volgens hem nog ontbreken in het GWB 2017, te veel voor één artikel. Hierbij wederom een aantal van zijn ideeën, plus een paar woorden van Piet Vos en een van mezelf. Met dank aan Harry Slits voor zijn controle van het deel G-N en de hele tekst van het deel N-G.
Gímmers-Nederlands
beliejve
ww onoverg (-ft, -fde, h. beliejfd): believen, willen.
As ’t Gòd d’n Haër beliejft: als het God belieft.
beneepe
bn -ner, -nst: krap, klein. ’t Zit ’r már beneepen in:
het zit er maar krap in. ’t Ziet ’r beneepen aojt: het
ziet er klein uit.
dik2
bn -ker, -st: 3. bevriend. Dik worre/ zén mí iemes:
goed bevriend raken/ zijn met iemand.
gelaoje
bn uitsl pred: geladen, opgefokt. Èn gelaoje dèt ie
waor; haj begós mee te skèlden èn aojt te vaore:
en geladen/ opgefokt dat hij was; hij begon onmiddellijk
te schelden en te tieren.
gòdgeklaogd
bn: godgeklaagd, zeer ergerlijk. ’t Is gòdgeklaogd
wa ze gedon hébbe mí dè skon aaw haojs.
haër
m ev/mv hírre verkl hírke: 4. God, Christus. (gez, zie
beliejve).
kòmme
ww onoverg (1kòm, 2/2mkaomt, 3kömt,
1m/3mkòmme, 1kwam(p), 2/2mkwaam(p)t, 3kwam(p),
1m/3mkwaame/ kwaome, is gekòmme): komen. 16.
Met de functie van hulpww ter aanduiding van het
toevallige of het beschikt-zijn v.e. gebeurtenis. Kan
ik temiddeg ífkes kòmme gereeje: komt het uit als
ik vanmiddag even langs kom?
maw
m ev/mv -e verkl -ke: mouw. ’r Is aald wél ’ne maw
án te paase: er is altijd wel een oplossing (voor een
probleem) te vinden.
ópdoen
ww (vormen, zie doen): II. overg (h. ópgedon) 1.
opdoen, zich in het bezit stellen van, verkrijgen,
oplopen (v.e. ziekte, kwaal). Wor hédde die ziekt
ópgedòn?
preeze
ww overg (1prees, 2/2m/3preest, 1m/3mpreeze, 1/3prís,
2/2mpríst, 1m/3mprízze, h. geprízze): prijzen. Ge béént
’ne klotzák èn dor béénde (nòg) mí geprízze: je bent
een klootzak en hiermee heb ik je (misschien) nog
te hoog aangeslagen.
raod
m ev/geen mv: 1. (abstr) raad, oplossing. ’r Is
óvveral road vùr: er is altijd wel een oplossing voor
een probleem (gez. zie maw)
smèkke
ww onoverg (-t, -te, h. gesmèkt): smakken, een
klappend geluid met de lippen of de tong maken,
bij het eten of drinken. Haj zit deeger te smèkke
baj ’t aëte.
toewkòmme
ww onoverg (vormen, zie kòmme, is toewgekòmme):
- het genoemde punt bereiken. Ik kòm ’r
nie mír án toew: ik heb er geen tijd meer voor. 2.
voldoende hebben, rondkomen. Mí díeje slorres
zal ie nie hèndeg toewkòmme: met dat zakgeld
zal hij niet gemakkelijk rondkomen.
Nederlands-Gímmers
bereiken (het genoemde punt-): toewkòmme
bevriend (goed-): dik2
ergerlijk (zeer-): gòdgeklaogd
geladen: gelaoje
godgeklaagd: gòdgeklaogd
klein: beneepe, hèndeg, kléén
krap: beneepe, spaors
opgefokt: gelaoje
oplopen (v.e. ziekte/ kwaal): ópdoen
oplossing (voor een probleem): (zie maw), (zie
raod 1)
rondkomen: toewkòmme
smakken (bij eten of drinken): smèkke
voldoende hebben: toewkòmme