Cursus Heemkunde II (bijzonder) in vier avonden – twee thema’s per avond

04-10-2016 Twee delen: Handel en Gímmerse Taol
a. Peter Lathouwers – Handel
Handel heeft vooral bekendheid als bedevaartsoord van Maria, een van de oudsten in Brabant. Dat Handel de bakermat was van de Duitse Orde in Gemert is minder bekend. Deze Orde bracht de Mariaverering mee, bouwde er een kapel waaromheen zich langzamerhand een dorpsgemeenschap ontwikkelde. Op deze avond zal deze ontwikkeling in beeld worden gebracht.
b. Wim Vos – Gímmerse Taol
Met het dit jaar verschenen Gemertse Woordenboek in de hand wordt de rijkdom van de Gímmerse Taol geïllustreerd. De twee varianten, namelijk het boeren Gímmers en het wevers Gímmers komen aan bod, evenals de rijke klankkleur. In deze eerste kennismaking leer je hoe je de gedrukte woorden uitspreekt, hoe je snel iets kunt opzoeken en wat de principes zijn die ten grondslag liggen aan de verschillende tekens voor de vele klanken van het Gemertse dialect.

 11-10-2016 Simon van Wetten – Genealogie en onderzoek in het archief
U doet aan stamboomonderzoek en wilt uw voorouders leren kennen. U ziet de bijnamen van betovergrootouders voorbij komen en dat is mooi, maar u wilt ook weten: wat waren dat voor een mensen, in wat voor een tijd leefden ze, wat waren hún normen en waarden, en hadden ze een staande klok…
Welnu, gedegen archiefonderzoek haalt de antwoorden op dat soort vragen boven. Soms letterlijk, want het archiefdepot in Gemert bevindt zich onder de grond, onder de studiezaal. Hoe u een en ander moet aanpakken hoort u op deze Heemkundecursus. Er gaat een wereld voor u open, namelijk de wereld van weleer!

18-10-2016 Twee delen: Prehistorie en archeologie, en Esdonk
a. Jan Timmers – Prehistorie en archeologie
Het grondgebied van Gemert werd al in voorhistorische tijden gebruikt en bewoond door mensen. Er liepen Neanderthalers rond en later rendierjagers en andere nomaden. Hoe zagen de vuurstenen vondsten er uit die ze achterlieten? Gevonden voorwerpen uit de bronstijd, ijzertijd en Romeinse tijd passeren de revue. Maar archeologie levert naast informatie over de prehistorie ook gegevens op over historische tijden. Het onderzoek van het oudste kasteel van Gemert is daar een mooi voorbeeld van.
b. Peter van den Elsen – Esdonk
Door de geïsoleerde ligging in de noordwest hoek van de gemeente Gemert is Esdonk gebleven wat het was: een kapelgehucht, terwijl andere kapelgehuchten zoals Handel en De Mortel uitgroeien tot kerkdorpen. Vanwege de ligging aan de Aa en het merkwaardige spijkeroffer is Esdonk een kapelgehucht met bijzondere kenmerken.

01-11-2016 Twee delen: De Mortel en Elsendorp
a. Ad Otten – De Mortel
Centraal gelegen tussen verschillende agrarische gehuchten ontwikkelt zich vanaf 1689 het kapeldorp De Mortel. De ontwikkeling tot kerkdorp is best bijzonder. In 1904 kent De Mortel, al is het heel kort, twee kerken.
b. Peter van den Elsen – Elsendorp
De Gemertse Peel blijft lange tijd ongerepte natuur waar de grote Gemertse hoevenaars hun schaapkuddes weiden en imkers hun korven plaatsen, totdat vooral in het begin van de twintigste eeuw het gebied in cultuur wordt gebracht waarin twee kernen ontstaan: het katholieke Van den Elsendorp en het protestantse De Vossenberg. De ontginning kent naast het ontstaan van enkele grote landgoederen opmerkelijk veel kleinschalige ontginningen.